Algemene beschouwingen 2008

Al was het maar om de kwaliteit in onze eigen Tytsjerksteradielse samenleving op peil te houden. Duurzaam, sociaal en kwaliteit, dat zijn onze kernwaarden. Daar staan we voor en daar hebben we ook wat voor over.

Tytsjerksteradiel is een zeer duurzame gemeente. We hebben afgelopen voorjaar het duurzaamheidbeleid vastgesteld. De Partij van de Arbeid is trots op een college dat met elkaar duurzaamheid op de kaart gezet heeft. Afgelopen donderdag hoorden we van 3 wethouders hoe integraal duurzaamheid in het beleid verweven wordt. Werk nog een paar zaken uit en ga aan de slag. Met de ambities uit het beleidsplan, maar wat ons betreft ook met nieuwe ambities. Zo vinden wij dat op zeer korte termijn de doelstelling uit het beleidsplan duurzaamheid over energieneutraal bouwen uit de vaagheid komt en in concrete plannen vertaald wordt. Er wordt wat ons betreft vanaf 2010 in Tytsjerksteradiel alleen maar energieneutraal gebouwd, om te beginnen in de sociale woningbouw. We weten dat dat duurder is maar hier gaat de kost duidelijk voor de baat uit. Wij vragen van het college een regierol te spelen en een alliantie te vormen met woningcorporaties, energiemaatschappijen, banken en projectontwikkelaars. Wij komen hierover met een motie bij de paragraaf milieu in de begroting.

Het College vraagt aan ons om een uitspraak te doen over het ambitieniveau voor de komende jaren. Presenteert daarbij een 4 tal varianten, waarbij natuurlijk de eerste, gezien de gangbare verhoudingen in deze raad, volstrekt niet realistisch is. Hooguit de VVD zou zich hier achter kunnen scharen. Wij kunnen ons niet zo vinden in een rigide keus voor een ambitie, maar we hebben hem wel.

De Partij van de Arbeid  staat een samenleving voor waar de overheid kwaliteit toevoegt die burgers onderling niet kunnen realiseren. Dat lijkt voor de handliggend maar dat is het niet. Het verschil zit hem in de kwaliteit die je levert, daar kan je heel verschillend tegen aan kijken. Je kan pas aan de burger een offer vragen als je ook echte kwaliteit levert. Anders gezegd het lastenniveau is niet bepalend voor hoe de burger een gemeente waardeert, maar wat die burger ervoor krijgt dat is bepalend voor zijn oordeel over de gemeente. En ook of hij of zij daar behoefte aan heeft en het gevoel heeft dat we daar samen beter van worden. Dat betekent dat de Partij van de Arbeid voor een gemeentelijke overheid die kwalitatieve voorzieningen levert aan de burger, goed luistert, maar niet alleen wat dat het individu brengt maar de hele samenleving, de burger een bijdrage durft te vragen,  ook als die hoger is dan vorig jaar. Natuurlijk naar draagkracht, maar die sociale component bent u van ons gewend. Daarmee kiezen wij niet voor een bepaald ambitieniveau maar geven we misschien wel duidelijker richting dan wanneer we dat wel hadden gedaan. Samen met onze duurzaamheidsambitie is dat ons PvdA afwegingskader, daarmee gaan we deze PPN discussie in.  Wij maken onze eigen keuzes. Dus kiezen we voor duurzaamheid, vlakke trottoirs, kiezen voor de belangen van de burger.

Voorzitter,

Het College schetst in de inleiding van deze PPN een aantal maatschappelijke ontwikkelingen. Noemt daarbij de vergrijzing, veranderende behoeften op de woningmarkt en spreekt ondermeer van dreigende krimpscenario’s. Geeft daarbij aan dit een ‘dwingende’ rol zal spelen bij  het afdekken van de financiële risico’s op de middellange termijn.

De Partij van de Arbeid heeft zich ook wat in deze ‘krimpdreiging’ verdiept en het rapport ‘krimp en ruimte van CBS-RPB erop nageslagen. Daaruit blijkt wel degelijk sprake van krimpgemeenten en soms hele regio’s maar niet in Tytsjerksteradiel. In onze gemeente blijft de prognose voor 2025  zowel voor de bevolkingsontwikkeling als voor het aantal huishoudens (lees woningbehoefte) groei, zij het geringer dan gemiddeld in Nederland. Overigens dat is nu ook al zo. Er lijkt dus geen aanleiding uit te gaan van een krimp scenario, ook al omdat in deze prognose geen rekening is gehouden met een Centrale As effect. Wat ons betreft een belangrijk uitgangspunt voor de toekomst. Wat ook uit ‘krimp en ruimte’ blijkt is dat het aandeel jonge jeugd in 2025 licht zal dalen, het aantal jong volwassenen zal stijgen, tussen 30 en 50 fors zal dalen en senioren zal toenemen.

Tytsjerksteradiel is een zeer sociale gemeente, sterker nog de op 1 na sociaalste van Nederland. Wie zou daar niet trots op kunnen zijn. Onze sociale voorzieningen zijn recent bij de tijd gebracht. Maar ook de manier hoe wij de WMO aangepakt hebben, ik heb het nog eens aan één van de externe hulptroepen gevraagd, wordt door heel weinig gemeenten geëvenaard. Groot respect en dito complimenten voor het College. De ontwikkeling rond wat in de WMO of uit de AWBZ gefinancierd wordt, houdt ons zeer bezig. Het zou niet zo moeten zijn dat we financieel gestraft worden voor een goed preventiebeleid.

Caparis, werk voor wie niet in het reguliere arbeidsproces mee kan, dat is wat ons betreft nog steeds het belangrijkste motief voor deze organisatie. Maar het zit vies tegen, de vooruitzichten  van de fusie 2000 zijn bij lange na niet gehaald, sterker nog, in bedrijfsmatige zin stevent het ‘bedrijf’ als je het al zo zou willen noemen af op een faillissement. Gelukkig is met ‘creativiteit in verbondenheid’  een nieuw fundament gelegd, al is de prijs daarvoor hoog. Maar ook hier geldt voor de Partij van de Arbeid, dat de kwaliteit van de samenleving waarin we leven staat of valt met de wijze waarop je het maatschappelijk functioneren ook voor deze medemensen mogelijk maakt door het bieden van werk en inkomen. Wat ons betreft is er vertrouwen in het nieuwe management en onze collegeleden in AB en AVA om de problemen het hoofd te bieden. Wij vragen aan ons College om alles te doen dat ertoe leidt dat meer diensten aan Caparis uitbesteed worden, want wij vinden het bijna beschamend dat van de ‘omzet’ van Caparis slechts 1/3 van de 8 deelnemende gemeenten komt. Dat geldt uiteraard ook voor de andere deelnemende gemeenten.

Tytsjerksteradiel veiligste gemeente. Dat zou een mooi resultaat kunnen zijn als uitkomst van de deelname aan de veiligheidmonitor. In de nabije toekomst worden gemeenten verplicht een vierjaarlijks plan Integrale Veiligheid op te stellen. Het wetsvoorstel is naar de Raad van State. Daar zijn wij voor en dat kunnen we noemen als bundelend plan voor Veiligheid. Ook door middel van de toezichthouders!

We zijn op weg naar een hernieuwd Verkeer en Vervoer beleid, waarbij we in willen spelen op nieuwe principes zoals Dielde Romte!  Schoonheid terugbrengen in het wegbeeld, allerlei andere functies dan verkeer meer ruimte geven en verkeersdeelnemers op menselijke maat met elkaar om laten gaan. Daartoe de goede condities scheppen!  Dat is de lijn voor de Partij van de Arbeid. Dat zal de burgers in onze gemeente ten goede komen.

Tytsjerksteradiel, gemeente met logische regels. Eén van de raadsprioriteiten, minder regels die burgers nog begrijpen ook. Dus niet alle risico’s uitsluiten, maar de regels die er zijn wel duidelijk handhaven. Dat zal het respect van de burger voor de gemeentelijke overheid goed doen. Wij zien de voorstellen graag op korte termijn tegemoet.  De verantwoording van die handhaving aan de raad schort wat ons betreft ernstig te kort aan kwaliteit en inzichtelijkheid. Drie aan elkaar geplakte verhalen met kortjarige cijferreeksen geven de raad geen inzicht om op basis van trends en ontwikkelingen te kunnen (bij)sturen. Daarom vragen wij aan het College om het handhavingverslag over 2008 een integraal verhaal te laten zijn en te voorzien van meerjarige (minstens 5 jaar) cijferreeksen. Wij zullen daarvoor bij programma 2 een motie indienen.

Terug naar de ambities van de Partij van de Arbeid, die uiteindelijk wel betaald moeten worden. Wat ons betreft zijn die ambities hoog en is er dus meer financiële ruimte nodig t.o.v. waar het College van uitging. Die leveren wij in de vorm van ruimtebiedende voorstellen. Waar het College over 2007 feitelijk € 1,3 miljoen overhoudt, durven wij het aan om scherper te varen. Er wordt zeer voorzichtig geraamd, hoe vaak wij ook vragen om reëel te ramen, het gebeurt toch niet. Daarom gaan wij maar uit van dat vaste gegeven. Wij durven de uitdaging met het College wel aan. Per saldo denken we dat als het om de kwaliteit van de samenleving gaat, Tytsjerksteradiel met het voorstel van de Partij van de Arbeid beter af is, tegen een kostenplaatje dat gunstiger is dan dat van het College.

Dank voor uw aandacht.