Algemene beschouwingen 2007

De Partij van de Arbeidfractie is blij dat nu eindelijk een eind komt aan het lange wachten voor asielzoekers. Schandalig dat het zo lang geduurd heeft. Maar er wordt ook een extra voorzieningen getroffen voor bijstand aan alleenstaande ouderen. Er komt ambitieus milieubeleid van Jacqueline Cramer. Er verandert erg veel. Ook op het wereldtoneel. Chirac weg, Blair (bijna) weg en Jaap de Hoop Scheffer op bezoek op de ranch bij Bush. En die laatste gaat ook weg.Terug naar Tytsjerksteradiel, 5^e gemeente in Fryslân. Ik zeg dat bewust omdat er in deze provincie natuurlijk ook nog zoiets als bestuurlijke versterking speelt. De richting is daarbij samenwerking van onderop en dat is altijd goed. Goed omdat daar kwalitatief voordeel bij behaald wordt maar ook omdat je samen gewoon meer aan kan. Die samenwerking moet juist ook kwaliteit opleveren om meer taken van het rijk over te nemen. Ralph Pans van de VNG, hij was hier ruim een jaar geleden nog op bezoek, deed daar afgelopen zondag nog een pleidooi voor. De Partij van de Arbeid fractie is het van harte met hem eens dat daarbij de gemeenten niet langer uitvoeringsloket van het rijk zijn, maar zelf het beleid invullen, afgestemd op de lokale behoeften in onze gemeente. In Tytsjerksteradiel spelen nu eenmaal andere thema’s dan in de grote stad.

Wat het schaalniveau betreft, de Partij van de Arbeidfractie gaat er vanuit dat onze gemeente prima haar eigen broek kan ophouden. Samenwerking prima, maar is geen voorbode voor samenvoeging.

Wat mijn fractie zorgen baart, is dat de solidariteit onder druk staat. Het samen staan voor uitvoering van overheidstaken vanuit het principe samen sterk, wordt steeds minder sterk. Of het nu gaat om samen afval verwerken of samen staan voor mensen die niet in het reguliere arbeidsproces kunnen werken. De Partij van de Arbeid fractie roept bestuurders van Fryslân op solidariteit nieuw leven in te blazen en niet alleen te kijken naar de (korte termijn) beurs. Solidariteit vragen we ook voor de mensen die de school in Wyns overeind proberen te houden. Het wordt een zware klus, maar de PvdA fractie staat er nog steeds achter.

Voordat ik nu echt naar de PPN ga, nog even dit. Ik denk dat deze raad wat trotser op zich zelf mag zijn. Als ik zie hoe vlot wij in onze gemeente het dualisme hebben ingevoerd, met een hik in 2004, zijn we nu uitgegroeid tot een bestuursorgaan dat zelfbewust haar taak uitvoert. Met goede initiatieven vanuit de raad naar de samenleving toe, zoals de gast van de raad en de werkbezoeken van de raad.

Complimenten in de eerste plaats naar de commissie communicatie en de griffie die dit allemaal organiseren maar ook naar onszelf. Maar er is ook voldoende zelfkritisch vermogen om ons functioneren nog verder te verbeteren. Als het kan de debatten wat levendiger, we werken er aan. Ik wilde het maar eens gezegd hebben.

Voorzitter,

De ‘gong er yn hâlden’, dat is het motto dat het College aan deze PPN geeft. Gaat dat wel lukken? Het College gaf bij haar start aan dat er meer financiële armslag was dat ze niet meer op de winkel wilde passen, maar ambitieus aan de slag wilde. Die ambitie, die het College vorig jaar in haar Collegeprogramma verwoordde, is aan het verdampen. Er was (oplopend tot 2010) 2 x €. 350.000 geraamd voor ‘ruimte’ en ‘samenleving’; daar is nu nog het geraamde begrotingsoverschot van € 177.000 van over. Daarmee is de ambitie van dit college verworden tot sluitpost in de begroting?

Het wordt pas echt zorgelijk als je kijkt naar hoe optimistisch het college aankijkt tegen het creëren van nieuwe ruimte. Van de geraamde 3 ½ ton oud voor nieuw, is op dit moment slechts 1 ½ ton gerealiseerd. Er moet dus nog een kleine 2 ton. Wetende dat de grootste slagen altijd in het begin gemaakt worden, zal het nog een hele toer worden. Daarnaast is de extra ton die het college in de bedrijfsvoering wil besparen wel erg vlot en niet onderbouwd neergeschreven. Het oud voor nieuw pakket 2 uit de PPN 2006, (ook nog eens 2 ton) is inmiddels al helemaal ter ziele. Het lijkt erop dat het fundament voor de latere jaren broos is en dat de vaststelling van de begroting 2008 in november a.s. meer dan een hamerstuk zal zijn. Mijn fractie hoopt dat het college erin slaagt op korte termijn een steviger fundament onder de begroting te krijgen.

Een suggestie zou kunnen zijn om te bekijken of we de subsidiemogelijkheden optimaal benutten. Het College heeft hiervoor al 8 uur toegezegd, wat ons betreft mag dat wel een tandje meer. Dat verdient zich altijd terug.

Van zorg om de financiële situatie naar de zorg in deze gemeente. We hebben nu een aantal jaren ervaringen met een nieuw zorgconcept in de Trynwâlden. Daarbij is met ontschotting van alle middelen die een rol spelen bij zorg aan mensen, een nieuwe vorm van zorg opgebouwd, waarbij de omtinker een cruciale rol speelt. In de PPN zien we dat het college de ‘omtinker’ ook wil invoeren in de andere 2 verzorgingsgebieden in onze gemeente. Mijn fractie wil daar best over meedenken, maar laten we eerst eens een fundamentele discussie hebben over de opzet van de zorg in de 3 zorggebieden in onze gemeente. Of zijn we overgeleverd aan de gezondheidsgiganten Noorderbreedte en Zorgkwadrant.

Aan de WMO operatie kunnen we niet voorbij gaan. Het eerste deel, de huishoudelijke hulp, is ingevoerd. Complimenten voor de uitvoering tot nu toe. De rest volgt en wordt voorbereid. Een grote klus, maar misschien helpt het als je het soms niet te ingewikkeld maakt. Keep it simple en kijk vooral naar wat al werkt. Geen eenheidsworst, in onze gemeente komen verschillende sociale structuren voor. Gemeenschapszin is niet overal op dezelfde wijze ontwikkeld. Ympuls werkt in Sumar, maar niet overal. Maatwerk lijkt de oplossing. En moed, moed om soms op onorthodoxe manier dingen aan te pakken. Dat heeft het project Skewiel in de Trynwâlden wel bewezen. Zonder moed en lef was dat niet van de grond gekomen.

Voor de jeugd wordt het er niet beter op. Zowel in Burgum als de Trynwâlden verdwijnen (horeca)voorzieningen. Toeberch al een tijd dicht, de Skammel ook en binnenkort de Poolcentrum, wat blijft er over. Het college heeft samen met de politie een duidelijk handhavingtraject ingezet, met verschillende reacties vanuit de samenleving. Dat kan je verwachten. Maar is handhaving niet altijd een beetje achter de feiten aanlopen. College: preventieve maatregelen, goede sport en recreatiemogelijkheden, verder werken aan terugdringen van schooluitval en een actief arbeidsbemiddelingbeleid, dat helpt! Het zwembad in Gytsjerk is in elk geval nog open.

Voorzitter,

Een aantrekkelijke woon- en leefomgeving, dat is waar het om draait bij ruimtelijke ordening. Sinds het kritische rapport van inspectie VROM in 2001 is tonnen geïnvesteerd en zijn veel verwachtingen gewekt. Zo zou ‘workflow’ niet alleen kwaliteitsverbetering opleveren, maar ook minder werk. Dat is ons als raad destijds heel duidelijk voorgehouden. Dat pakt niet zo uit. Het College vraagt extra geld om de ingeschatte bezuiniging niet te realiseren. Ook wordt geld gevraagd om extra taken en ambities mogelijk te maken. Samen met handhaving en juridische ondersteuning oplopend tot € 200.000 per jaar. Wij hebben al een flinke tijd het gevoel dat ruimtelijke ordening in deze gemeente niet ‘in control’ is. Het College vraagt weer geld; toch zijn we er niet overtuigd van dat we er daarmee zijn. Daarom vragen we het College om nogmaals goed en kritisch te kijken naar wat nodig is om ‘in control’ te komen en dat moet het dan ook zijn voor deze Collegeperiode. Wij vragen het College daarover bij de 2^e begrotingsrapportage in september 2007 uitgebreid stil te staan en indien nodig met voorstellen te komen, vast te stellen bij de begroting 2008.

We hebben de kaders voor het structuurplan met elkaar vastgesteld en gaan aan de slag. Een boeiend proces waar de Partij van de Arbeid fractie zich op voorbereid. Moeten we weer precies beschrijven wat waar moet voor de komende 15 jaar of maken we een flexibel plan, waarin we een paar uitgangspunten vastleggen (bijvoorbeeld van natuur blijf je af!) maar waarin ruimte blijft voor de veranderende samenleving om ook na 5 jaar nog haar ruimtelijke wensen in te vullen. Ruimtelijke kader, die meer aangeven waar je bij ontwikkelingen in de verschillende deelgebieden rekening moet houden.

Een andere grote klus in de sector Ruimte is de planologische vertaling van de Centrale As. Wat ons betreft wordt daarbij in de structuurplan discussie ook gekeken naar kansen die het tracé van de CA bieden. Waarom gaan we bijvoorbeeld niet onderzoeken of er draagvlak te creëren is voor een nieuw sportcomplex tussen de rondweg Garyp en de huidige N 913, voor zowel Garyp als Sumar.

Voorzitter,

Handhaving en communicatie zijn van essentieel belang om het draagvlak voor overheidsbestuur overeind te houden. Over handhaving heeft de raad vorige week al gesproken, mijn fractie blijft kritisch en komt daar straks bij de programma’s op terug. Wat communicatie betreft, doet het college het voorstel om nu ruimte te maken voor formatie-uitbreiding en daarna het communicatiebeleidsplan vast te stellen. Zonder nu in te willen gaan op de rechtmatigheid van de gewenste formatie uitbreiding, dat is de wereld op zijn kop. Eerst een plan en dan de middelen.

Bij het financiële kader is de Partij van de Arbeid fractie blij dat nu ook het College hoopt op snelle invoering van de inwonertax als een eigen gemeentelijke belasting. Het College kiest ook dit jaar voor de aanpak waarbij de verlaging van de afvalstoffenheffing benut wordt voor verhoging van het rioolrecht. Voor ons geldt dat de lasten eerlijk verdeeld worden in de samenleving en volgens ons is dat weer gelukt.

Voorzitter,

Ik rond af. Bij de programma’s gaan we verder op de inhoud in. We sturen met deze PPN de 2^e begroting van dit College aan. We wensen het College en organisatie succes met de voorbereiding van die begroting. We verwachten in november nog een aantal discussies maar gaan die niet uit de weg. In het bestedingenplan 2007 kunnen wij ons vinden, voor de jaren 2008 en verder is dit de richting en besluiten we definitief in november. Hâld de gong er yn!!

Peter van de Hoef, fractievoorzitter