Een marionet dansend aan touwtjes versus De Friese norm.

Een marionet, een pop aan touwtjes. Leuk om mee te spelen, toch?
Niet om zelf een marionet te zijn…

Vorig jaar ben ik begonnen met een lied: Dansen op de Vulkaan, van de Amsterdamse band De Dijk. “Je moet je het schompes werken, en je doet het, maar waarvoor. Niet dat het iets uitmaakt”.
Hiermee wilde ik een stem geven aan het gevoel van machteloosheid wat mensen voelen over het beleid van de overheid. Helaas kan ik niet zeggen dat dit het afgelopen jaar verbeterd is.

Sterker nog, wij zijn verworden tot een marionet, dansend aan de touwtjes van Den Haag. Die op hun beurt dansen aan de touwtjes van Brussel. Aan de Europese begrotingsnorm van drie procent. Op hun beurt danst Brussel aan de touwtjes van de wereldmarkt. Nog nooit zijn wij zo mondiaal verweven geweest.

En hoe voelt dat voor de man/vrouw in de straat? Bezig met de basisbehoeften bij elkaar te schrapen. Basisbehoeften die steeds duurder worden. En dat terwijl er steeds meer mensen hun werk kwijt raken. Waardoor zij met veel minder geld moeten zien rond te komen en wel meer dan 3% tekort komen….

We hebben er zelf voor gepleit en mee ingestemd, om aan de touwtjes te lopen van de 3 procents norm voor het begrotingstekort van landen binnen de eurozone. Onze regering valt vervolgens over het bezuinigingsprogramma wat ervoor moet zorgen die norm te halen.De kunduz-coalitie (het woord alleen al) jast er in no-time een pakket maatregelen doorheen waar wij pas na de verkiezingen van september van weten of ons land daarop zit te wachten.

Het gevoel aan touwtjes te lopen wordt hierdoor versterkt. Dat er aan de touwtjes getrokken gaat worden is duidelijk, alleen nog niet aan welke!

Den Haag heeft er sowieso een handje van maatregelen op te leggen aan gemeenten die geld kosten. Neem de Regionale uitvoeringsdienst, in Friesland de Fumo.
In Tytsjerksteradiel al prima geregeld, waarom de verplichting in een groot verband op te gaan pakken? Weer een gemeenschappelijke regeling erbij. Waar blijft de zeggenschap en inspraak van de burger, de Raden?

Nog zo een: een nieuwe aanbestedingswet vanuit Europa. Gaat volgens het college meer geld kosten. En wat wordt de burger er beter van? En de lokale bedrijven? Het gevoel aan touwtjes te lopen wordt alleen maar versterkt. Voor onze gemeente is het nauwelijks werkbaar.

De puinhoop van anderhalf jaar regering Rutte en de overhaast teruggedraaide wetten en voorstellen roepen zoveel vragen op.

• Wordt de Wet werken naar vermogen wel of niet ingevoerd, zo ja wanneer en onder welke condities?
• Wat kunnen we onze burgers vertellen?
• Hoe leggen we de jongere die uit huis is gegaan om zijn bijstand niet te verliezen uit dat de huishoudtoets van de baan is?
• Gaan de decentralisaties zoals de AWBZ naar WMO door of niet, en wanneer? En komt het benodigde geld mee uit Den Haag, met de beleidsvrijheid eigen keuzes te maken? Of gooit de 3%snorm ook hier roet in het eten?

Ook is het de vraag wat er in de plaats komt van de teruggedraaide maatregelen, want die norm van 3% is niet van de baan! Laat helder zijn:

De PvdA is een voorstander van decentraliseren. Een flexibele sterke eerste overheid, biedt meer mogelijkheden de middelen eerlijk te verdelen. De noodzaak sterk te blijven maakt waarschijnlijk samenwerking nodig. Op dit pad hebben we schreden gezet, en pas na de evaluatie eind juni maken we verdere keuzes. Maar dat we als eerste overheid ons moeten versterken om de decentralisaties goed aan te kunnen, is duidelijk.
De gemeente wordt als eerste overheid op de volle breedte aanspreekpunt voor burgers, en kan inspelen op ontwikkelingen van bovenaf-mits die duidelijk zijn- maar ook van onderaf.

Een goed voorbeeld van ontwikkelingen van onderaf is wat is gaan heten ‘de Friese norm.’ De Landelijke norm voor de aanrijtijd van Brandweer plus een overschrijding heeft deze naam gekregen. De Friese Norm staat voor het Frysk eigene, wat accepteren we wel en wat accepteren we niet. Wat laten we centraal regelen en waar staan we zelf voor.

Elfstedenkoorts? In heel Nederland, maar (nog) niet in Fryslân.

Wat je ook van de rechtsgang van de Centrale As mag vinden, de uitspraak van de Raad van State heeft tenminste één belangrijk winstpunt opgeleverd: Fryslân mag zijn eigen norm stellen voor wat ze belangrijk vindt! Ook al voldoen aantallen niet landelijke tabelletjes, als Fryslân voor kwaliteit in plaats van voor kwantiteit gaat, dan is dat haar goed recht!

Als zorgverzekeraar De Friesland zich echt Fries wil voelen en manifesteren, dan zou ze voor De Sionsberg ook een kwalitatieve Friese Norm moeten gaan hanteren!
Als we afspraken maken over Ruimtelijke Ordening en ruimtelijke kwaliteit, dan krijgt Fryslân dat bij het Ministerie van VROM voor elkaar om dat zelf te regelen.

Lyts en krigel!

Met organisch uitbreiden van de nieuwbouw van woningen in drie delen van Tytsjerksteradiel en het ongelimiteerd inbreiden in alle dorpen van Tytsjerksteradiel hebben we een Tytsjerksteradielse norm geïntroduceerd die ook aan vele wensen recht doet.

Die eigen aanpak kennen we ook bij de WMO, bij bestrijding van de Armoedeval en bij de Schuldhulpverlening. De financiële mogelijkheden zijn misschien beperkt, de creativiteit en inzet van onze inwoners zijn schier onbegrensd; de Friese Norm.

Zilveren Kracht, initiatiefrijke dorpen, ieder in zijn eigen kracht en naar eigen mogelijkheden, daar geldt geen Friese of Burgumse norm, daar geldt de norm van het dorp, van Eastermar, van Aldtsjerk, van Garyp of Noardburgum, van Oentsjerk of Groenkerk.

Om de creativiteit en inzet van mensen te ondersteunen vragen wij het college onderzoek te doen naar de mogelijkheid zowel dorpen als mensen die van een uitkering afhankelijk zijn, een strippenkaart te geven. De dorpen om te besteden voor noodzakelijke klusjes. De uitkeringsgerechtigde, om via die kaart tegen een vrijwilligersvergoeding klusjes te doen. Een win-win situatie voor beiden. Hier komen we bij programma 8 op terug.

Voor de PvdA geldt als uitgangspunt dat de sterkste schouders de sterkste lasten dragen, maar ook dat iedereen meedoet naar eigen mogelijkheden en beperkingen. Dat geldt persoonlijk, als straat of buurt en ook als dorp.

Alles naar vermogen, maar met de rotsvaste overtuiging dat de Friese Norm altijd een stapje meer of anders is. Hier werkt een norm als instrument om ruimte te geven aan eigenheid van onze streek.
In Europa werkt de afgesproken begrotingsnorm- die op zich nodig is om op een lijn te blijven- beklemmend, omdat het de eigen keuzes van landen om uit de crisis te komen, beperkt.
De Friese norm daarentegen geeft ruimte voor eigenheid, waardoor iedereen ook kan meedoen. En dat is een belangrijk uitgangspunt voor de PvdA.

Als je mee kunt en mag doen, sta je niet machteloos aan de kant. En als je met je buren het rozenperk voor je huis wilt onderhouden, hoeft daar geen gras in als bezuiniging.

De gemeente heeft ons inziens hierin een actief ondersteunende, versterkende rol.