Verkiezingsprogramma 2022

Bouwen aan de Toekomst

INLEIDING

Voor u ligt het programma van de PvdA Tytsjerksteradiel. Hierin vindt u onze plannen voor de komende vier jaar.

De PvdA heeft in de afgelopen periode oppositie gevoerd op thema’s als bestuurscultuur en transparantie. Onze aandacht ging vooral uit naar het sociaal domein, woningbouw voor jongeren en kleine huishoudens. Ook in de komende periode willen wij ons hier hard voor maken en daar hebben wij uw stem bij nodig!

Onze aandacht gaat uit naar alle inwoners van onze gemeente en hun onderlinge relaties. Iedereen telt mee, iedereen doet mee!

Politiek doet ertoe! Politieke keuzes kunnen het verschil maken tussen harteloos saneren of onze inzet op kansen voor iedereen. In dit programma kunt u lezen hoe wij dit willen realiseren. Voor onze plannen hebben we uitvoerig gesproken met inwoners, deskundigen en vertegenwoordigers van diverse verenigingen. De thema’s die zij en dus ook wij belangrijk vinden zijn: welzijn en armoedebeleid, betaalbaar wonen, duurzaamheid en klimaatverandering, economie en arbeidsmarkt, burgerinitiatief en een gemeentebestuur dat hierin creatief meedenkt.

Dit alles vraagt om een gemeente met een gezonde financiële basis. Deze basis ontbrak in de afgelopen periode door tekorten in de ondersteuning van mensen die het (tijdelijk) niet op eigen kracht redden. Denk hierbij o.a. aan jeugdzorg en armoedebestrijding. Ook het gebrek aan controle op de gemeentelijke financiën heeft hierin een grote rol gespeeld. Voor de komende jaren lijkt de financiële situatie meer perspectief te bieden. Dit biedt de nodige kansen voor een fatsoenlijk sociaal beleid. Tegelijk zullen we zeer zorgvuldig om moeten gaan met de beschikbare financiële ruimte

Samenwerking met GroenLinks
De PvdA en GroenLinks in Tytsjerksteradiel gaan de al bestaande samenwerking intensiveren. We willen tot de verkiezingen zoveel mogelijk samen optrekken en zullen elkaar na de verkiezingen niet meer loslaten. We hopen hiermee samen de basis te leggen voor een mooie, sterke en progressieve beweging met frisse ideeën. En wij zijn daar nu al, voor de verkiezingen, duidelijk over.
In de raadsperiode 2022-2026 zal de samenwerking verder worden uitgewerkt. Te denken valt hierbij aan gezamenlijke fractievergaderingen en gedeeld woordvoerderschap over punten waarover beide partijen het eens zijn. Ook zal dan onderzocht worden of beide partijen op termijn onder éen naam kunnen gaan opereren. Een linkse samenwerking om de toekomst te veranderen. Wij zijn er klaar voor!

Tot slot
Een verkiezingsprogramma is altijd een moment opname. Er kunnen zich altijd onvoorziene ontwikkelingen voordoen. Toch hopen we dat onze plannen u aanspreken. Plannen waarbij iedereen meetelt en naar vermogen mee kan doen. Daarom zijn uw eigen ideeën bij ons van harte welkom!

U kunt uw suggesties doorgeven via:

FB: facebook.com/pvdatdiel

Website: https://tytsjerksteradiel.pvda.nl

Wij hopen op uw stem op woensdag 16 maart 2022!

Namens het bestuur van de afdeling Tytsjerksteradiel van de PvdA,

Klaas Hiemstra

———————————————————————————————————————————————————

# ALGEMEEN

Een dienstbare overheid
De corona-pandemie heeft voor veel onzekerheid en leed gezorgd. Maar uiteindelijk blijkt de samenleving veerkrachtiger dan gedacht. De PvdA vindt dat de overheid een nadrukkelijker rol moet vervullen in de samenleving en niet alles aan de markt of het individu moet overlaten. Duidelijk is dat een goede en dienstbare overheid meer dan ooit nodig is. Er is een grote behoefte aan meer zekerheid. Zekerheid over gezondheidszorg, zekerheid dat mensen die hulp nodig hebben daadwerkelijk geholpen worden, zekerheid over werk, inkomen, onderwijs, over wonen en welzijn.

Vanuit de gedachte ‘iedereen doet mee’ wordt de komende periode een lokale inclusie-agenda ontwikkeld en uitgevoerd. Niet alleen met werk, maar ook met sport en ontspanning. Geen drempels voor mensen met een lichamelijke beperking, gelijkwaardige kansen voor kinderen uit arme gezinnen, begrijpelijke overheids-communicatie en maximale burger-participatie vanuit alle lagen van de samenleving.
Met de invoering van de Omgevingswet in 2022 wordt participatie en overleg met betrokkenen nog meer de standaard: de samenleving zal meer betrokken raken bij de ontwikkeling van haar omgeving/dorp. Wij stimuleren dat burgerinitiatieven maximaal worden bevorderd en beter begeleid.
Tytsjerksteradiel was in 2019 de ‘MKB-vriendelijkste gemeente’. De PvdA wil dat onze gemeente vanaf 2023 ook de meest dienstbare gemeente wordt. Niet alleen met mond en schrift beleden maar ook “gevoeld” door de burgers.
We onderzoeken daarom of in Multi Functionele Centra (MFC) of dorpshuizen een servicepunt van de afdeling burgerzaken kan worden gehuisvest.

Bestuur
In de afgelopen vier jaar opereerde de PvdA Tytsjerksteradiel voor het eerst vanuit de oppositie. Van dualisme lijkt nog weinig sprake. Wij hebben hiervan geleerd dat het belangrijk is dat de gemeenteraad het door het college van B en W uitgevoerde beleid optimaal moet kunnen controleren.

Wij willen samen met de raad komen tot een statuut waarin raad en college vastleggen hoe zij samenwerken en hoe bestuurders verantwoording afleggen.
Na de verkiezingen vindt er een openbaar debat over de verkiezingsuitslag plaats waarna door de raad een verkenner/ informateur, met minimaal 2/3 steun van de raad, wordt aangewezen. De traditie dat de grootste partij deze aanwijst, wordt losgelaten.
Voor de periode 2022-2026 maken we geen collegeprogramma maar een breed gedragen raadsprogramma waarna het college in een uitvoeringsplan aangeeft hoe zij dit programma gaat uitvoeren.
Het college verwerft voor elk raadsvoorstel een zo groot mogelijke raadsmeerderheid.
De samenwerking met de gemeente Achtkarspelen in de vorm van de werkmaatschappij 8KTD is in 2021 door bureau Berenschot geëvalueerd en blijkt niet erg succesvol. Niet voor de inwoners, niet voor de medewerkers en ook voor de raad is het niet transparant en ondemocratisch. In de komende raadsperiode wordt daarom serieus onderzocht hoe deze samenwerking kan doorgroeien richting bestuurlijke fusie. Daarbij worden de burgers van onze gemeente actief betrokken. Essentieel is verder hoe de afstand tussen burger en bestuur zoveel mogelijk kan worden verkleind.

Veiligheid

De PvdA staat voor veilige dorpen in een veilig Tytsjerksteradiel. Daarvoor is samenwerking met onder meer woningbouwcorporaties, welzijns- en zorginstellingen, hulpdiensten, burgers en bedrijven essentieel. Wanneer het om veiligheid gaat wil de PvdA preventie waar dat kan en ingrijpen waar het moet.
We staan pal voor de veiligheid van onze bestuurders en volksvertegenwoordigers.

# BOUWEN AAN EEN KANSRIJKE TOEKOMST

Zorg en welzijn (sociale basis)
Bescherming, zelfredzaamheid, participatie (dus allemaal mee kunnen doen), zorg voor en met elkaar zijn de sleutelwoorden als het om welzijn gaat. Welvaart is nog geen welzijn. Die inspanning leveren we door vroegtijdig problemen van burgers en samenleving te signaleren, te benoemen en op te lossen. Door middel van samenwerking tussen de inwoner, onze gemeente en verschillende instanties als Kearn, dorpenondersteuners, zorgverzekeraars, nutsbedrijven en woningbouwcorporaties willen we een sterke verbetering op dit punt zien te bewerkstelligen. We denken hierbij aan maatregelen als het bestrijden van eenzaamheid, het tegengaan van schooluitval, het stimuleren van een gezonde leefstijl en het verminderen van verloedering in woonwijken.

Goede zorg moet toegankelijk zijn voor alle inwoners. Het aanvragen van hulp of ondersteuning moet zo eenvoudig mogelijk.

Ons uitgangspunt is dat zorg over mensen gaat en niet over systemen, protocollen en een verantwoording van de werktijd tot op de minuut. De zeggenschap ligt bij de cliënt, hij/zij wordt ondersteund door professionals. Niet het beschikbare budget is doorslaggevend maar de benodigde zorg.
Tegelijk moet zorg moet ook betaalbaar blijven. Vooral de gespecialiseerde zorg wordt steeds duurder, wat betekent dat we vooral op zoek moeten naar vroegtijdige ondersteuning en hulp zodat dure specialistische zorg op termijn minder nodig is.

De PvdA accepteert geen bezuinigingen in het sociaal domein/de sociale basis.
Om kleinschalige, persoonlijke en langdurige zorg ook in de toekomst betaalbaar en toegankelijk te houden gaat er meer geld naar zorgtaken en minder naar administratieve rompslomp en controledwang.
We ontwikkelen zelforganisatie van dorps- en buurtgenoten, familie of vrienden. Door hen te ondersteunen en te faciliteren kunnen nieuwe kleinschalige vormen van wonen en zorg ontstaan en zal er minder eenzaamheid zijn.
We stimuleren het versterken van sociale netwerken in de dorpen en het realiseren van sociale ontmoetingsruimtes.
Wij willen een structureel hogere inzet op preventieve zorg.

Jeugd(zorg)
Wij vinden het van groot belang kinderen en jongeren kansen te bieden om hun talenten te ontplooien. Daarom zetten we in op goede opvang, uitstekend onderwijs, voldoende sportvoorzieningen, goede kindzorg en op een leven dat niet beheerst wordt door (materiële) zorgen. De PvdA vindt dat het kind, het gezin en de persoonlijke omgeving het uitgangspunt van de ondersteuning door de jeugdzorg moeten zijn. De ouders hebben daar idealiter de regie in, zeker wanneer er verschillende vormen van hulp en ondersteuning bij een kind en/of gezin noodzakelijk zijn. Maar waar het niet goed gaat moet er een goed functionerend sociaal team klaar staan om te ondersteunen.

We richten een pop-up jongerenpanel op, zodat jongeren op een voor hen aansprekende wijze een gesprekspartner van de gemeente zijn voor die onderwerpen die hen direct raken (zoals sport, onderwijs, vrije tijd en gezondheid).
Jongeren hebben een plek nodig om samen te komen en te werken aan hun toekomst. We stimuleren initiatieven zoals het Stationnetje in Hurdegaryp.
We stellen samen met de jongeren een nieuw ketenbeleid op.

Armoedebeleid en schulddienstverlening
Armoede leidt tot sociaal en maatschappelijk isolement. De stijging van woon- en energielasten en zorgkosten zorgen voor een sterke toename van het aantal aanvragen voor schuldhulpverlening. Dat landelijk één op de negen kinderen opgroeit in armoede is voor de PvdA onaanvaardbaar. Daarom maken wij ons hard voor een goede aanpak van armoede. Een goede schulddienstverlening is hierbij een belangrijk instrument.

De PvdA accepteert geen bezuinigingen op het armoedebeleid.
We zetten maximaal in op vroeg signalering en preventie.
We zien erop toe dat gelden die het Rijk voor energiearmoede beschikbaar stelt ook daadwerkelijk bij deze doelgroep terecht komen.
We onderzoeken de mogelijkheid voor de invoering van de Gemeentepas met gratis toegang tot gemeentelijke regelingen en voorzieningen.
Onze gemeente sluit zich aan bij de “Meedoen-pas” van Arriva.

Mienskip
In Tytsjerksteradiel streven we naar vitale/leefbare dorpen met voldoende voorzieningen. De leefbaarheid en de sociale verbanden moeten bevorderd worden. Het verenigingsleven staat onder druk door een gebrek aan vrijwilligers. Het wordt steeds moeilijker mensen te vinden die de kar willen trekken. We zoeken naar een manier om de inzet van vrijwilligers te ondersteunen en te stimuleren.

Alle dorpen krijgen een jaarlijks een extra ‘dorpsbudget’ van € 1.500 om zelf zaken op te pakken en uit te voeren, zonder verantwoordingsbureaucratie.
Er komt een extra dorpen-coördinator, die als aanspreekpunt voor de dorpen fungeert en dorpen ondersteunt bij initiatieven.
We laten de waardering voor vrijwilligers weer tot uiting te komen door een vrijwilligers-dag te organiseren.

Sport en vrije tijd
Sport en spel zijn belangrijk voor onze samenleving. Ze zorgen voor ontspanning, zijn goed voor lijf en leden en ze vormen een deel van je netwerk, bevorderen integratie en sociale samenhang. Sportverenigingen vervullen hierin een essentiële rol. Om in de toekomst sportverenigingen vitaal te houden is het van belang dat zij ondersteuning krijgen om vrijwilligers aan zich te blijven binden. Ook hier geldt dat we zo veel mogelijk overlaten aan de verenigingen en vrijwilligers, de gemeente is er om te faciliteren en te ondersteunen als dat nodig is.

We zoeken naar een mogelijkheid om verenigingen te ondersteunen. Dit zou bijvoorbeeld vanuit Kearn kunnen.
De participatiewet biedt inwoners met een minimum inkomen een maximale vergoeding om te sporten van 102 euro per jaar. De PvdA zoekt naar budget om deze bijdrage te verhogen.

Onderwijs
Onderwijs is dé poort naar een betere toekomst voor onze kinderen. Alle scholen zijn openbaar toegankelijk voor kinderen en medewerkers. Daarom is goed onderwijs voor de PvdA van het allerhoogste belang. De invulling van dat onderwijs is aan de scholen en het Rijk, maar voor de randvoorwaarden is lokaal beleid van groot belang. Basisscholen hebben een buurtfunctie. Daarom juichen we samenwerkingsscholen toe. Beter één goede school in een dorp dan geen school.

We pleiten voor gastlessen politiek op de basisschool en voortgezet onderwijs om kinderen en jongeren eerder bewust te maken van de waarde van democratie en actief burgerschap in onze samenleving.
Een ambassadeur ‘werk’ gaat zich inzetten voor een betere aansluiting tussen onderwijs en arbeidsmarkt en stage- en leerwerkplekken.

Kunst en cultuur
Voor de PvdA zijn kunst en cultuur zowel artistiek als sociaal van grote waarde. Zonder kunst en cultuur zijn dorpen slechts woonoorden en geen plekken waar iets te beleven valt. Wij vinden het belangrijk dat zoveel mogelijk inwoners kunnen meedoen met en in aanraking komen met cultuur, onafhankelijk van de hoogte van hun inkomen.

De bibliotheken dreigen te verdwijnen uit de dorpen. De bibliotheekfunctie kan behouden blijven door functies te combineren in bijvoorbeeld een dorpshuis, een basisschool of een MFC. Dergelijke voorbeelden zijn er al in Gytsjerk en Hurdegaryp.

Wij zijn trots op de plaatselijke verenigingen en initiatieven, (amateur)kunst wordt door ons gesteund en gemeentelijke subsidies moeten de komende jaren tenminste meegroeien met de inflatie.
Er vindt vanuit de gemeente actieve stimulering plaats van jong talent en amateurkunst, bijvoorbeeld door middel van een ondersteuningspunt voor het aanvragen van externe fondsen en subsidies.

# BOUWEN AAN EEN GOED WOONKLIMAAT
De nationale woningcrisis is ook merkbaar in Tytsjerksteradiel. Wonen is een basisrecht. Huizen zijn om in te wonen, niet om mee te speculeren. We spreken liever over volkshuisvesting dan over een ‘woningmarkt’.

Er komt ruimte voor bouwen in alle dorpen, naar aard en schaal, waarbij inbreiding voor uitbreiding gaat. Wij gaan voor vitale dorpen en sterke kernen.
Als we bouwen doen we dat bij voorkeur circulair en duurzaam.
We bouwen betaalbare woningen, waarbij diversiteit een belangrijk uitgangspunt is. De PvdA heeft extra aandacht voor bijzondere doelgroepen: jongeren/starters, ouderen en kleine huishoudens.
We bouwen in de komende raadsperiode 100 extra sociale huurwoningen. Daarmee komen er ook woningen voor statushouders, zonder dat er sprake is van verdringing.
We gaan verkrotting van bestaande sociale woningbouw door woningcoöperaties tegen, daar waar signalen bestaan over het achterblijven van noodzakelijke renovatie.
De gemeente speelt een actieve rol bij de totstandkoming van prestatieovereen-komsten met woningcorporaties.
De samenleving bepaalt wat er gebouwd wordt, niet de projectontwikkelaars. De gemeente heeft daarbij een belangrijke regierol en is een kwalitatief gelijkwaardige gesprekpartner voor projectontwikkelaars.
Bouwprojecten voldoen voortaan aan een aantal door de gemeenteraad aangegeven basiskaders, zoals bewoningsverplichting, diversiteit en betaalbaarheid.
De PvdA wil dat zowel voor nieuwe als bestaande woningen een zelfbewoningsplicht wordt ingevoerd.
We blijven voorstander van een circulair en duurzaam ontwikkelde woonwijk De Warren.
In de komende periode willen wij een onderzoek naar woningbouwlocaties van een substantiële omvang.
Daarnaast willen we dat een ruimtelijke visie wordt opgesteld over welke woningen we waar, voor wie en in welke dichtheden gaan bouwen.
We volgen nauwlettend de discussie over de Lelylijn en de kansen die dat biedt voor Tytsjerksteradiel.

# BOUWEN AAN WERK EN INKOMEN
Werk is niet alleen een basis voor inkomen, maar ook belangrijk voor zelfontwikkeling en zelfrespect. Daarnaast is werk een aanjager van integratie en participatie. Er moet ruimte zijn voor bedrijven om zich te vestigen om zodoende de lokale werkgelegenheid actief te stimuleren. In een goed ondernemersklimaat is volop aandacht voor ZZP’ers, maar ook voor het MKB.

We voeren de Basisbaan in. De Basisbaan biedt werk voor mensen voor wie een betaalde baan niet haalbaar is. Zo worden diverse taken in wijken en/of dorpen opgepakt, die anders niet worden uitgevoerd. Taken die zijn aangedragen door bewoners, organisaties en bedrijven.
Binnen twee jaar heeft de gemeente binnen de eigen organisatie de tien nog in te vullen werkplekken voor mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt daadwerkelijk gerealiseerd.
Voor wie het minder getroffen heeft of door een onvoorziene gebeurtenis in financiële problemen raakt, zorgen we voor een goed sociaal vangnet; zo bieden we sociale zekerheid aan alle inwoners.
Het wordt steeds moeilijker goede vakmensen te vinden in het MKB. De eerder genoemde ambassadeur ‘werk’ zet zich daarom in voor een betere aansluiting tussen onderwijs en arbeidsmarkt en stage- en leerwerkplekken.
De bedrijfslocatie Quatrebras wordt in de komende periode ontwikkeld. Het gaat ons daarbij om zowel een goede landschappelijke inpassing als het creëren van werkgelegenheid.
In alle dorpen zoeken we naar kleinschalige bedrijfslocaties voor starters en doorstarters.
Om zowel winkeliers als publiek te faciliteren zetten we in op de verbetering van de verblijfskwaliteit van winkel-gebieden. We zijn voorstander van innovatieve voorzieningen (bijvoorbeeld snellaadstations voor elektrische auto’s) die het winkelgebied extra aantrekkelijk kunnen maken.

# BOUWEN AAN EEN DUURZAME LEEFOMGEVING

Energie
De ontwikkeling van ons klimaat maar ook de aardbevingsschade in Groningen vragen om drastische besluiten in onze energie-voorziening. De komende periode zal in het teken staan van concrete stappen in de energietransitie. Nederland gaat van het gas af en de winning in Groningen stopt.

Ook in Tytsjerksteradiel wordt zo spoedig mogelijk gestopt met gaswinning.
Naast ‘all-electric’ (volledig elektrisch) worden ook andere warmtebronnen zoals waterstof en geothermie als alternatief onderzocht.
De overgang naar een alternatieve warmtebron moet ook voor mensen met de kleinere beurs betaalbaar zijn.
Ons uitgangspunt is dat verduurzaming van huurwoningen tot een lagere huurlast voor de bewoners leidt.
We bouwen zoveel mogelijk circulair en maken een versnelling richting energie-neutraal door ‘nul op de meter’ als uitgangspunt te hanteren. Te beginnen bij (ver)nieuwbouw van sociale woningbouwprojecten.
We blijven voorstander van sluiting van de energiecentrale in Burgum, maar we volgen de trends en ontwikkelingen ten aanzien van alternatieve energiebronnen op de voet. We blijven voorstander van een recreatievoorziening aan het Burgumer Mar ter plaatse.
De gemeente stimuleert inwoners om bestaande woningen te verduurzamen: huiseigenaren kunnen gratis een scan krijgen van de energieprestatie van de woning: dit is een laagdrempelige manier om alle inwoners zich bewust te maken van verduurzamingskansen en energie-besparingsopties.
We ondersteunen actief de energie-coöperaties in onze gemeente.
We stimuleren de aanschaf en plaatsing van kleine windmolens, die inpasbaar zijn in het landschap.

(Natuurlijke) leefomgeving
We koesteren ons waardevolle landschap en de natuur. We zorgen voor een goed onderhouden openbare ruimte en gaan ‘verstening’ tegen. Verkeersveiligheid blijft een belangrijk thema.

De actie `steenbreek’ waarbij een tegel plaats maakt voor een boom of struik, wordt geïntensiveerd. Hierbij is ook aandacht voor verhardingsvormen die water door laten.
We zetten in op een aantrekkelijke inrichting en een goed beheer van de openbare ruimte. We zijn ook voor vergroening om de biodiversiteit te beschermen en te vergroten.
In ons streven naar een duurzamere samenleving hoort ook het zoveel mogelijk hergebruiken van wat we nu nog afval noemen. We onderschrijven van harte de VANG- (van afval naar grondstoffen) doelstelling.
We blijven onze burgers stimuleren om inkopen te doen met zo weinig mogelijk verpakkingen. We scheiden zoveel mogelijk bij de bron.
We gaan in 2022 op zoek naar een model waarbij uit de opbrengsten van oud papier en karton meer verenigingen financieel ondersteund worden zodat de sociale cohesie in de dorpen verder versterkt wordt.
In het verkeer streven we naar een meer gelijkwaardige behandeling van de verschillende verkeersdeelnemers en waarderen de dominante aandacht voor de automobilist af. Bij de PvdA is extra aandacht voor kwetsbare verkeersdeelnemers, met name voor voetgangers en fietsers.
We ondersteunen initiatieven die bijdragen aan duurzaam woon-werkverkeer zoals het fietssnelwegen net.

Deel dit