Terugblik fractie op 2019

Terugblik fractie op 2019

Inleiding
Het jaar 2019 was voor de PvdA-fractie een bewogen jaar. Na de verkiezingen werden wij buiten het college gehouden en dus voor het eerst sinds 72 jaar in de oppositie. Die rol hebben wij op constructieve wijze opgepakt. Hierna volgt een kort verslag van de onderwerpen die er voor ons uitsprongen.

Begroting raad
Op 31 oktober heeft de begrotingsraadsvergadering plaats gevonden. De belangrijkste raadsvergadering van het jaar. De oppositie had zich zeer goed voorbereid maar beschikte uiteindelijk pas ’s middags om 17.00 u over alle informatie om deze begroting fatsoenlijk te kunnen behandelen. Na zorgvuldig overleg tussen de oppositiepartijen is besloten een zeer duidelijk statement af te geven dat het ondoenlijk bleek de begroting die voorlag op deze manier te behandelen. Als je als raadleden de controlefunctie niet goed kunt uitvoeren omdat niet alle informatie aanwezig is dan kun je de begroting niet behandelen. Dat is des te meer van belang als uit de begroting blijkt dat de reserves van de gemeente in een paar jaar nagenoeg zijn verdampt. De oppositie heeft na een gezamenlijk statement de raadszaal verlaten en heeft in dit statement een oproep gedaan voor een raadsonderzoek. In dit raadsonderzoek zou na gedegen onderzoek naar boven moeten komen waarom de financiële situatie van de gemeente op dit moment zo zorgelijk is. En dat komt echt niet alleen door de tekorten in de Jeugdzorg en het Sociaal domein. Het blijft onduidelijk waarom er steeds meer geld nodig is om taken binnen de gemeente uit te voeren terwijl dit in combinatie met de gemeente Achtkarspelen gebeurt om kosten te besparen. De motie over dit raadsonderzoek is in de vergadering van 12 december met 13 tegen en 10 voor stemmen NIET aangenomen. De PvdA maakt zich grote zorgen over welke uitgaven er gedaan worden terwijl de belastingen steeds verder omhoog gaan, zoals o.a. de afvalstoffenheffing met ruim 40 %. Hoe leggen we dit uit aan de burgers ?

Nije Westermar
In een extra raadsvergadering op 14 februari heeft een meerderheid van de raad gekozen voor een uitgebreide herbouw van de sporthal de Westermar. De PvdA heeft daar vóór gestemd, omdat wij goede sportvoorzieningen van groot belang vinden. De aankoop en mogelijke verbouwingskosten van het clubgebouw van VV Burgum t.b.v. de huisvesting van de AZC-school vallen hoger uit dan begroot. De verkoop van dit clubgebouw is onderdeel van het totale plan om een nieuw sportpark te kunnen financieren. De PvdA vraagt zich af wie deze extra kosten gaat betalen.

Jeugdzorg AZC kinderen in Burgum
Sinds 1 januari 2019 valt de jeugdzorg onder de verantwoordelijkheid van de gemeente. Tijdens een informatiebijeenkomst met alle professionals is uitleg gegeven hoe dit in zijn werk gaat. De PvdA vindt het van groot belang dat die jeugdzorg op orde is, gezien ook de onzekere situatie waarin de gezinnen in het AZC (allen uitgeprocedeerd met een voortdurend dreigende uitzetting) verkeren. Wij zijn op werkbezoek geweest in het AZC en zullen ook in 2020 hier aandacht aan blijven schenken. Hoewel het uitzettingsbeleid landelijk wordt bepaald heeft de PvdA samen met o.a. GroenLinks moties ingediend om uitzetting naar Afghanistan te voorkomen. Deze moties zijn aangenomen en als gemeentelijk signaal naar het Ministerie van Justitie en Veiligheid gestuurd.

Sociaal domein
Het beleidskader Sociaal Domein 2019-2020 is in april aangenomen in de raad. De oppositie was tegen. Onbegrijpelijk voor de PvdA is dat er gekort is op de minimaregelingen in Tytsjerksteradiel. De inwoners die het minste hebben, moeten nogmaals inleveren. En dat voor een college bestaande uit mede het CDA en de CU. Daar is niks menselijks aan.

Bezuinigingen bibliotheken
Tijdens het belangrijke overleg in juli (de Kadernota) bleek dat dit college een bezuiniging op de bibliotheken wil doorvoeren waardoor de kans zeer groot is dat alle bibliotheken in onze gemeente moeten sluiten. Dus zowel in Burgum, Hurdegaryp als Gytsjerk. En dat terwijl er wel geld wordt uitgetrokken voor nieuw meubilair op het gemeentehuis. Voor ons een onbegrijpelijke afweging. Tijdens de begrotingsraad eind oktober heeft de raad voor dit voorstel gestemd. Heel erg jammer! Ten gevolge hiervan is het onduidelijk of het MFC Gytsjerk nog kans van slagen heeft omdat de bibliotheek één van de partners was om hierin te participeren.

Warren
Ooit een compensatie voor de bijdrage van Tytsjerksteradiel van 12 miljoen aan de aanleg van de Centrale As. Broodnodige uitbreiding van het aantal woningen, met aandacht voor het middensegment en een flink deel sociale huur/koop. Niet doorgaan van dit plan zou ook een flinke financiële strop voor de gemeente betekenen.
In de vorige Collegeperiode, op last van de FNP in de ijskast geplaatst, en in maart 2018 weer tot leven gewekt op een drukbezochte avond. Een verkiezingsitem voor de PvdA waar toen een raadsmeerderheid voor leek. Voorspelbare weerstand vanuit de directe omgeving. Social media helpen goed bij het framen over teloorgang van waardevolle natuur op deze als maïsland in gebruik zijnde gronden. Veel discussies en rekenwerk, ook door de PvdA-fractie, konden de raad niet in meerderheid overtuigen om het plan een halte verder te helpen. Op 4 juli sprak de democratie: 11 voor-12 tegen

Woonvisie
We hadden centraal staan ‘sterke kernen en vitale dorpen’. Burgum, Hurdegaryp en Gytsjerk als sterke kernen waar de vitale dorpen voor hun voorzieningen terecht kunnen. In die dorpen ook het grootste deel bouwen zonder de dorpen op slot te zetten. Daar bouwen naar aard, schaal en aantoonbare behoefte.
Daarnaast hebben we gepleit om bouwmogelijkheden vooral in te zetten voor 1 en 2 persoons-huishoudens. Jongeren verlaten al te lang onze gemeente omdat er voor hen niets is en veel ouderen wonen in gezinswoningen omdat er geen alternatief is. Doorstroming is zeer gewenst. Tot nu toe is nog weinig zichtbaar van de uitvoering door het college van de woonvisie. Erg benieuwd met welke aantallen te bouwen woningen het College begin 2020 komt. Dit is voor ons één van de belangrijkste thema’s voor 2020.

Stikstof, PFAS
Boeren en bouwers kwamen in opstand tegen het beleid van het rijk. Vooral van de rigide ondergrens van PFAS hadden veel bouwers last. Ze wisten niet waar ze met de grond heen moesten. Tweemaal hebben we als oppositie geprobeerd de norm tijdelijk te verhogen met uiteindelijk een mager compromis als resultaat. Onbegrijpelijk dat het college niet alerter reageerde, waar andere gemeenten duidelijk sneller waren.

Financiële situatie
Tytsjerksteradiel staat er financieel beroerd voor. In 2019 realiseerde het college een tekort dat 4 x groter was dan geraamd. De algemene reserve (het spaarpotje van de gemeente) slinkt in een paar jaar van ruim 20 naar 4 miljoen. Het leek soms complete chaos en als raad werden we vaak verrast met grote tegenvallers. De werkmaatschappij met Achtkarspelen lijkt niet bepaald een toonbeeld van efficiënt werken. De steeds opkomende tegenvallers waren voor ons aanleiding een motie van treurnis in te dienen. Uiteraard zonder steun van de coalitie maar het signaal was duidelijk. Voor de gezamenlijke oppositie was de situatie zelfs zo ernstig dat de begroting voor 2020 niet inhoudelijk behandeld kon worden. Een voorstel voor een breed raadsonderzoek naar de besluitvorming die tot dit financiële debacle heeft geleid werd door de meerderheidscoalitie afgewezen. Voor ons is 2020 op financieel gebied het jaar van de waarheid voor het College!

Burgerleden
In een interne bijeenkomst van de raad in maart lag een voorstel om de kleine fracties te versterken met 1 of 2 burgerleden. Wij hebben toen aangegeven dat niet alleen meer handjes gewenst zijn maar dat burgerleden ook een kweekvijverfunctie kunnen vervullen. De raad vond dat ook en maakte in het nieuwe reglement van orde de weg vrij voor de installatie van Sofie Kleinhuis en Aleida Agema in de raad van november 2019 als burgerlid voor de PvdA.

Grondstoffenbeleidsplan
Nog steeds staan we achter de Van Afval Naar Grondstoffendoelstelling om de hoeveelheid restafval (dat dus niet op de een of andere manier herbenut kan worden) terug te brengen naar 30 kg per inwoner per jaar. Een andere wijze van inzameling en veel ruimere mogelijkheid om afval naar het stort te brengen kunnen ook wat ons betreft middelen zijn om dat te realiseren. De daarvoor in het grondstoffenbeleidsplan aangegeven verhoging van tarief met 28% was fors maar vonden we verdedigbaar. In de begroting 2020 bleek echter dat er nog extra kosten in het tarief verrekend werden met een verhoging van 42% t.o.v. 2019. Dat was voor ons onaanvaardbaar. We voelden ons om de tuin geleid. Hadden we dat vooraf geweten dan hadden we in september bij de behandeling van het grondstoffenbeleidsplan om een meer gefaseerde invoering gevraagd. Daarom hebben we in december ook tegen het nieuwe tarief gestemd.

Caparis
Vanaf 1 januari 2020 zijn de gemeenten Weststellingwerf, Ooststellingwerf, Achtkarspelen en onze gemeente Tytsjerksteradiel geen eigenaar meer van Caparis NV. Hierbij zijn de aandelen Caparis NV overgedragen aan de vier overgebleven gemeenten die nog wel eigenaar zijn. Hier is door het college van onze gemeente voor gekozen om de financiën beter op orde en inzichtelijk te krijgen. Er is voor de mensen die vanuit onze gemeente bij Caparis blijven werken een dienstverleningsovereenkomst getekend voor tenminste 5 jaar. Dit baart de PvdA best wel zorgen. Wat gaat er na deze termijn van 5 jaar gebeuren? Behouden deze kwetsbare mensen hun baan om mee te kunnen blijven doen in de maatschappij? Dit vindt de PvdA heel erg belangrijk! Hier zal de komende tijd veel overleg over plaatsvinden door het college met Caparis.

Januari 2020

Saskia van der Werf
Peter van de Hoef
Menno Steenland