Duurzaam bouwen voor kleine huishoudens

Bijdrage bij de behandeling van de Woonvisie in de raad van Tytsjerksteradiel op 28 maart 2019.

De Partij van de Arbeid vindt dat inwoners in onze gemeente recht hebben op een fijn en betaalbaar huis. Een huis dat staat in sterke kernen en vitale dorpen. Een huis dat bovendien past bij de levensfase en duurzaam is, zowel qua energie als qua levensduur.

En wat zien we als we naar onze huidige woningvoorraad kijken? Een woningbestand dat grotendeels niet is voorbereid op een gasloze en duurzame toekomst en dat soms onvoldoende past.

Voor jongeren is er onvoldoende woonruimte beschikbaar om de stap vanuit het ouderlijk huis in eigen omgeving te maken. Zij verhuizen vaak naar Drachten of Leeuwarden en daar tegen een hogere huur gedwongen worden een woning in de particuliere sector te huren. Veel ouderen blijven alleen of met zijn tweeën in gezinswoningen wonen omdat er geen alternatief is, al dan niet met zorg. Zou dat alternatief er wel zijn, dan komt een grote doorstroming van woningen op gang in onze gemeente.

Als het aan de PvdA ligt moet de Woonvisie de ambitie hebben om hier grote stappen in te zetten. Dat betekent het komende tijd vooral bouwen voor jongeren en ouderen. En als we bouwen doen we dat duurzaam en circulair. We zijn innovatief en creatief en geven ruimte aan nieuwe woonvormen. Geen fantasieloze flatjes, ontsproten uit breinen van haastige projectontwikkelaars met maar 1 doel, maar spannende nieuwe toekomstgerichte woonvormen.  Woonvormen waar bij de ontwikkeling toekomstige bewoners een stem hebben.

Wat ons betreft zou zo’n ontwikkeling prima in de Warren kunnen maar we verwachten dit ook bij de locatiestudie die het College heeft uitgezet voor het van Sminiaplein in Burgum. Laat zien dat Tytsjerksteradiel problemen op de woningmarkt kan oplossen maar ook tot grootse dingen in staat is.

Ik ga nu in op de 5 thema’s uit de woonvisie.

INVESTEREN IN DE BESTAANDE WONINGVOORRAAD
Hier zit de grootste uitdaging voor de komende 10 jaar. De kwaliteit op peil houden maar vooral de energietransitie. We gaan van het gas af en we moeten veel minder energie gaan gebruiken om op langere termijn ons land leefbaar te houden. Er is grote onzekerheid in de samenleving over deze ontwikkelingen. “Kan ik het wel betalen, ik heb geen 25.000 euro liggen voor een warmtepomp” is wat je vaak hoort in de samenleving.

Er moet snel duidelijkheid komen over het hoe en wat en vooral de betaalbaarheid. We vroegen vorig jaar juli het College al te starten met het proces rond de energietransitie, maar, op een startnotitie na, nog niets concreet tot nu toe van het College. In hoofdletters: GA AAN DE SLAG EN BETREK ONZE BURGERS BIJ HET PROCES!!

Onze woningcorporatie moet de huurvoorraad in 2015 qua energie op label B hebben. De PvdA is blij dat de bewoners, vaak mensen met een krappe beurs, de investeringen niet in de huurprijs doorberekend krijgen.  We gaan ervan uit dat het College er via de prestatieafspraken met WoonFriesland boven op zit om het doel 2025 te halen, liefst eerder.

Wat de in mijn inleiding geschetste vraag naar passende woonvormen voor 1 en 2 persoonshuishoudens betreft zit het College op de lijn van kansen benutten. Dat is altijd goed en wees ook hier vooral super creatief. Maar het is voor de PvdA niet actief genoeg. Wij schatten in dat bijvoorbeeld bij het actief ontwikkelen van passende woonvormen voor senioren een doorstroming op gang komt in de hele woningmarkt. Dus graag een actievere houding dan meeliften.

ZORGVULDIGE INZET OP NIEUWBOUW
Hier gaat het voor de PvdA vooral om passend bouwen en bouwen naar behoefte. Wat ons betreft flink bouwen voor 1 en 2 persoon huishoudens. Uiteraard daarmee niet alles op slot. Maar het doel staat voorop:

• vooral jongeren in eigen omgeving houden en
• doorstroming op gang helpen naar gezinswoningen met nu vaak een heel kleine woningbezetting.

Goed in de woonvisie te lezen dat bouwen op basis van kwaniteit plaats maakt voor bouwen naar behoefte en kwaliteit.  En dat ook in de dorpen ruimte moet zijn voor nieuwbouw.  Zeer eens met de voorwaarde dat er aantoonbare behoefte is aan het initiatief, ook qua aantallen.

Het afwegingskader is voor de PvdA  nog een beetje een black box. Hoe gaat dat nu werken. Waar gaan we nu de inspraak mee in? Is er zekerheid over dat afwegingskader op het moment dat we in juni over de woonvisie gaan besluiten? En wat is het alternatief?

Het College geeft aan dat het uitwerken van de woningbouwprogrammering een bevoegdheid van het College is. Mijn fractie lijkt dat ongewenst. Betekent dat carte blanche voor de hele periode van het woonplan? Waar zit de mogelijkheid voor de raad om te reageren op reacties vanuit de samenleving op de uitwerking van het College. Krijgen we dan stevast de reactie “daar gaat de Raad niet over”. Dat kan toch niet waar zijn.

Al heel lang is in het volkshuisvestingsbeleid in onze gemeente zo dat de meeste woningen gebouwd worden in de kernen Burgum, Hurdegaryp en Gytsjerk/Oentsjerk. Dat levert op dat deze 3 kernen een min of meer volwaardig voorzieningen niveau hebben. Dat is belangrijk voor deze kernen maar vooral ook voor de omliggende dorpen. Burgum neemt daarbij sinds de aanleg van de Centrale As een bijzondere positie in als enige plaats in onze gemeente gelegen aan het 4 baans wegennet. Waar aanvankelijk angst was dat met het verdwijnen van de doorgaande weg door Burgum het en slapend dorp zou worden, zien we juist een tegengestelde ontwikkeling. Burgum wordt drukker en vaker gezien als een aantrekkelijk woondorp. Wij denken dat voor de komende 10 jaar naast de Warren voldoende vraag zal zijn voor de ontwikkeling van andere potentiele woonlocaties.

VOLDOENDE BETAALBARE EN BESCHIKBARE SOCIALE HUURWONINGEN
Voor de PvdA is het belangrijk dat er voldoende en betaalbare sociale huurwoningen zijn. En ook dat deze passend zijn en op redelijke termijn voor de doelgroep beschikbaar. En dat laatste is iets waar mijn fractie bij haakt. Vinden we het normaal dat iemand 9 maanden moet wachten op een huurwoning? Het College vindt een zoektijd van een half jaar tot een jaar redelijk. De PvdA niet! Wat ons betreft stelt het College zich tot doel om de komende jaren in de prestatieafspraken toe te werken naar maximaal een half jaar.

Wordt het niet tijd voor een overall woning ontwikkelplan waar strategisch gekeken wordt welke bouwactiviteit welke beweging op gang brengt en wat daaruit de consequenties zijn voor de huursector. Doel moet zijn een sociale huursector met voldoende passende en betaalbare woningen voor de doelgroep.

Wat de PvdA betreft stoppen we voorlopig met de verkoop van huurwoningen.

WONEN MET ZORG
De trend is dat mensen tegenwoordig langer zelfstandig blijven wonen en vaak willen inwoners dat ook. De uitdaging voor de komende jaren ligt in het geschikt maken van de huidige woning of zorgdragen voor geschikte vervangende woningen. Hier zijn alle varianten goed (ook bijvoorbeeld het opsplitsen van grote panden) als het maar bijdraagt aan fijn en betaalbaar langer thuis kunnen blijven wonen. In dit segment dragen juist heel goed geïsoleerde woningen zeer bij aan het wooncomfort.

Tegelijkertijd biedt ook deze vorm van wonen en met name het creëren van nieuwe levensloopbestendige woningen een kans op een betere doorstroming van woningen te realiseren. En natuurlijk bouwen we dan op logische locaties en maken we slimme combinaties.

Wat dom eigenlijk dat we destijds de grond direct tegenover het zorgcentrum Berchhiem in Burgum niet bestemd hebben voor kleinere seniorenhuisvesting met de mogelijkheid van zeer nabije zorg en ondersteuning. Maar ook weer slim van onze raadsvoorzitter want als hij hier heeeeeel lang burgemeester blijft, hoeft hij voor zorgondersteuning slechts de weg over te steken.

Als het om beschermd wonen gaat heeft onze gemeente een mooie traditie en ruime ervaring. Mensen met een beperking hebben al heel lang een welkome plek in onze samenleving.  Wat mijn fractie betreft blijft dat welkom er ook voor nieuwe integrale vormen van ondersteuning. We zijn er zeker van dat  de omgeving, mits meegenomen en mits door betrokken gewenst, een handje kan helpen. Zorg voor passende huurwoningen voor deze groep mensen.

STREVEN NAAR LEEFBARE DORPEN
De Partij van de Arbeid gaat voor sterke kernen en leefbare dorpen.  Burgum, Hurdegaryp en Gytsjerk/Oentsjerk als sterke kernen met een ruim voorzieningenniveau en de omliggende dorpen die daar goed gebruik van kunnen maken. Dorpen met soms nog winkels voor de dagelijkse boodschappen maar vooral dorpen met een rijk verenigingsleven. Dorpen die ook de mogelijk moeten krijgen om naar aard, schaal en aantoonbare behoefte te kunnen voor de eigen jeugd. Dat kan in de vorm van nieuwbouw maar ook in de vorm van functieverandering van leegstaande gebouwen/boerderijen. Op die manier blijven dorpen vitaal en houden we met elkaar de sterke kernen in stand.

Laten we daarbij met elkaar ook de openbare ruimte op orde houden, schoon en groen. Wat ons betreft mogen daarbij ook nieuwe vormen van participatie benut worden (right to challange bijv).

SAMENGEVAT
# Maak een inhaalslag voor 1 en 2 persoons huishoudens
# Bouw vooral in onze sterke kernen
# Bouw ook naar aard, schaal en aangetoonde behoefte in onze vitale dorpen
# Ontwikkel en bouw circulair en duurzaam
# Geef raad en samenleving een rol bij de woningbouwprogrammering
# Breng de zoektijd naar een huurwoning terug tot max ½ jaar

28 maart 2019 | Peter van de Hoef